بازارهای مالی دنیای پیچیده‌ای هستند که با قوانین و مقررات مختلفی، ازجمله برپایه عرضه و تقاضا بودن ارزها، اداره می‌شوند. گاهی اوقات عوامل و پدیده‌هایی به وجود می‌آیند که باعث می‌شوند این بازارها به‌طور ناگهانی با تغییرات زیاد و شدیدی مواجه شوند؛ به‌طور مثال قیمت یک دارایی به‌طرز غیرمنتظره‌ای افزایش یابد. یکی از این عوامل و پدیده‌ها، شورت اسکوییز (Short Squeeze) یا به‌عبارتی فشار فروش استقراضی است.
در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا ببینیم که شورت اسکوییز چیست و همچنین نحوه شناسایی فرصت‌های شورت اسکوییز، استراتژی‌های معاملاتی برای آن و ریسک‌های مرتبط با آن را بررسی کنیم.
شورت اسکوییز (Short Squeeze) چیست؟
شورت اسکوییز (Short Squeeze) یا فشار فروش استقراضی زمانی رخ میدهد که قیمت یک سهام یا دارایی به‌قدری افزایش پیدا کند که فروشندگان استقراضی یا همان سرمایه‌گذارانی که پوزیشن‌های شورت داشتند، پوزیشن‌های خود را ببندند و شروع به خرید کنند. خارج‌شدن از موقعیت‌های فروش و هجوم برای خرید خود باعث افزایش بیشتر قیمت می‌شود.
فروش استقراضی به معامله‌گران این امکان را میدهد که از کاهش قیمت دارایی کسب سود کنند. بااین‌حال، گاهی اوقات فروش استقراضی می‌تواند یک استراتژی معاملاتی با ریسک فوق‌العاده بالا باشد. این موضوع به‌دلیل وقوع پدیده شورت اسکوییز است که در آن قیمت یک دارایی به‌دلیل افزایش ناگهانی تقاضا برای آن، به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: موقعیت Short و Long چیست؟ با کاهش قیمت سود کنید!
اما چگونه فروشندگان استقراضی پوزیشن‌های فروش خود را می‌بندند؟! با بسته‌شدن پوزیشن‌های شورت فروشندگان استقراضی و به‌وجود آمدنِ یک اثر آبشاری از سفارش‌های خرید، هیزم بیشتری به آتش افزایش قیمت اضافه می‌کنند؛ به همین دلیل است که فشار فروش استقراضی منجر به افزایش شدید قیمت، به‌همراه افزایش حجم معاملات می‌شود.
چگونگی وقوع شورت اسکوییز در عمل
به‌منظور درک بهتر پدیده شورت اسکوییز، در ادامه با یک مثال این پدیده را توضیح خواهیم داد.
فرض کنید یک سرمایه‌گذار معتقد است که توکن شرکت Z با قیمت فعلی ۱۰۰ دلار بیش‌ازحد ارزش‌گذاری شده است. در این صورت آن سرمایه‌گذار می‌تواند روی توکن Z یک پوزیشن شورت یا فروش استقراضی باز کند.
در صورتی که باور سرمایه‌گذار مبنی‌بر کاهش قیمت توکن صحیح باشد و قیمت آن به‌طور مثال به ۷۰ دلار برسد، سرمایه‌گذار با سودی معادل ۳۰ دلار مواجه خواهد شد. در سوی مقابل، اگر قیمت توکن Z به‌جای کاهش افزایش یابد، فروشنده استقراضی در معرض خطر از دست‌دادن مبلغ بسیار زیادی در معامله قرار می‌گیرد.
اگر قیمت آن دارایی بهسرعت افزایش یابد، فروشندگان استقراضی که کاهش قیمت را پیش‌بینی کرده بودند، مجبور می‌شوند برای کاهش ضرر خود، با خرید آن دارایی بهسرعت پوزیشن‌های شورت خود را ببندند. این افزایش تقاضا برای خرید، قیمت دارایی را بیشتر افزایش میدهد و می‌تواند منجر به شورت اسکوییز شود.
در این مثال، اگر شرکت Z درآمدی بهتر از حد انتظار گزارش کند و قیمت توکن آن به ۱۲۰ دلار برسد، فروشندگان استقراضیِ وحشت‌زده ممکن است قبل از اینکه قیمت توکن به صعود خود ادامه دهد، برای بستن پوزیشن‌های خود عجله کنند. این افزایش تقاضای ناگهانی می‌تواند باعث شود که حتی قیمت توکن Z به‌طور چشمگیری به ۱۳۰ یا ۱۴۰ دلار نیز افزایش پیدا کند.
نشانه‌های وقوع شورت اسکوییز
فشار فروش استقراضی یا شورت اسکوییز اساساً می‌تواند در هر بازار مالی‌ای که امکان گرفتن پوزیشن شورت دارد رخ دهد؛ اما این پدیده دو ویژگی مهم دارد:
- جهش قیمتی قابل‌توجه
- رخ‌دادن در مدت‌زمانی کوتاه
این دو ویژگی سبب می‌شوند که تشخیص شورت اسکوییز به‌راحتی امکان‌پذیر نباشد. بااین‌حال، می‌توان با توجه به نشانه‌های زیر احتمال وقوع شورت اسکوییز را پیش‌بینی کرد:
- وجود پوزیشن‌های فروش بیشتر نسبت‌به پوزیشن‌های خرید
- شناوری و میزان کوین‌های در دسترس
- حجم معاملات
- شاخص قدرت نسبی (RSI) زیر ۳۰
- روزهای پوشش یا نسبت نرخ بهره فروش استقراضی
۱. وجود پوزیشن‌های فروش بیشتر نسبت‌به پوزیشن‌های خرید
طبیعتاً اگر پوزیشن‌های فروش به‌طور قابل‌توجهی بیشتر از پوزیشن‌های خرید باشند، نقدینگی بیشتری برای شعله‌ور کردن آتش رشد ناگهانی قیمت در دسترس است. به همین دلیل است که نسبت موقعیت‌های خرید به موقعیت‌های فروش، می‌تواند یک ابزار مفید برای معامله‌گرانی باشد که می‌خواهند بر احساسات بازار نظارت داشته باشند.
۲. شناوری و میزان کوین‌های در دسترس
کوین‌هایی با شناوری پایین (تعداد کم کوین در دسترس عموم) بیشتر مستعد شورت اسکوییز هستند. در این حالت، فروشندگان استقراضی به‌طورکلی برای پوشش موقعیت‌های خود با مشکل مواجه خواهند شد. ارزهایی با شناوری پایین معمولاً نوسان‌پذیرتر از کوین‌هایی با شناوری بالا هستند که می‌تواند به ایجاد فشار فروش استقراضی کمک کند.
۳. حجم معاملات
بالا بودن غیرعادی حجم معاملات به‌همراه فشار فروش، می‌تواند نشانه‌ای از خرید آن دارایی برای پوشش پوزیشن‌های شورت توسط فروشندگان استقراضی باشد. با تلاش معامله‌گران صعودی برای معامله در اطراف شورت اسکوییز، حجم معاملات حتی بیشتر افزایش پیدا می‌کند.
۴. شاخص قدرت نسبی (RSI) زیر ۳۰
این شاخص شرایط اشباع خرید یا اشباع فروش را در بازار در مقیاس ۰ تا ۱۰۰ نشان میدهد. RSI زیر ۳۰ نشان‌دهنده افزایش قریب‌الوقوع قیمت است که می‌تواند منجر به شورت اسکوییز شود.
۵. روزهای پوشش، یا نسبت نرخ بهره فروش استقراضی (Short interest rate ratio)
این شاخص نشان‌دهنده مدت‌زمانی است که فروشندگان استقراضی برای تأمین کل پوزیشن‌های فروش خود نیاز دارند. این شاخص با تقسیم کل تعداد توکن‌های فروخته‌شده یک پروژه بر میانگین حجم معاملات روزانه آن محاسبه می‌شود.
به‌عنوان مثال، اگر در یک پروژه یک میلیون توکن فروخته شده باشد و میانگین حجم معاملات روزانه آن صد هزار توکن باشد، روزهای پوشش ۱۰ روز خواهد بود. یعنی به‌طور متوسط ۱۰ روز طول می‌کشد تا فروشندگان استقراضی کل پوزیشن‌های فروش خود را پوشش دهند. به‌طورکلی، هرچه روزهای پوشش یک ارز یا پروژه بیشتر باشد، احتمال وقوع شورت اسکوییز در آن بیشتر است.
استراتژی‌های معاملاتی شورت اسکوییز
معامله بر پایه شورت اسکوییز یک استراتژی سادهِ «بخر و فراموش کن» نیست و دلیل آن نیز به‌خاطر سرعت بالای رخ‌دادن پدیده شورت اسکوییز در بازارهای مالی است. به همین سبب باید حرکات و نوسانات قیمتی را به‌دقت زیر نظر داشته باشیم. هدف این است که تا زمانی که ممکن است سوار بر موج حرکت قیمت شویم.
درنهایت، با خروج اکثر فروشندگان استقراضی در زمانی که قدرت و شتاب حرکت تمام می‌شود و قیمت شروع به کاهش می‌کند، قبل از پایان مهمانی، هرچه سریع‌تر از آن خارج شویم.
با وجود اینکه شورت اسکوییزها به‌صورت پیوسته رخ نمی‌دهند، اما وقتی اتفاق می‌افتند توجه رسانه‌های زیادی را به خود جلب می‌کنند؛ بنابراین معامله‌گران و سرمایه‌گذاران این تصور را دارند که شورت اسکوییزهای بیشتری اتفاق می‌افتد.
یک استراتژی معاملاتی شورت اسکوییز
در اینجا یک استراتژی مبتنی‌‌بر معاملات شورت اسکوییز نیز ارائه می‌شود که می‌توانید این استراتژی را با توجه به شرایط، اهداف و ریسک‌های خود تغییر دهید.
- شناسایی نامزدها: به‌دنبال پروژه و کوینی با نسبت نرخ بهره فروش استقراضی بالا یا محرک‌های خبری قابل‌توجه باشید.
- تحلیل تکنیکال: نمودار قیمت را تحلیل کنید تا نقاط احتمالی شکست را شناسایی کنید. به‌دنبال سطوح حمایت و مقاومت کلیدی، خطوط روند و الگوهای نموداری مانند پرچم یا مثلث باشید. از اندیکاتورهای تکنیکال مانند شاخص قدرت نسبی (RSI) یا میانگین‌های متحرک برای سنجش شرایط اشباع خرید و فروش استفاده کنید.
- ورود و خروج: با نشانه‌های شورت اسکوییز وارد شوید، اهداف سود و دستورات توقف ضرر خود را تعیین کنید.
- تحلیل حجم: به حجم معاملات توجه زیادی کنید. افزایش حجم در طول فشار فروش استقراضی می‌تواند قدرت حرکت را تأیید کند. به‌دنبال افزایش ناگهانی حجم به‌عنوان نشانه‌ای از عجله فروشندگان استقراضی برای پوشش موقعیت‌هایشان باشید.
- معاملات آپشن: برای اهرم و مدیریت ریسک، آپشن‌های خرید را در نظر بگیرید.
- مدیریت ریسک: فقط آنچه را که می‌توانید از دست بدهید سرمایه‌گذاری کنید. شورت اسکوییز می‌تواند غیرقابل‌پیش‌بینی باشد و حرکت قیمت‌ها می‌تواند بهسرعت معکوس شود. برای مدیریت ریسک از حجم معاملاتی مناسب استفاده کنید و همچنین از استفاده از اهرم‌های معاملاتی بالا خودداری کنید؛ زیرا در صورت معکوس‌شدن شورت اسکوییز منجر به ضررهای قابل‌توجه می‌شود.
- مطلع بمانید: اخبار و رویدادهای مربوط به دارایی موردنظر و بازار آن را دنبال کنید.
- چهارچوب زمانی: چهارچوب زمانی معاملاتی خود را در نظر بگیرید. شورت اسکوییزها می‌توانند عمر کوتاهی داشته باشند؛ بنابراین استراتژی‌های معامله روزانه یا معامله نوسانی کوتاه‌مدت اغلب مناسب‌تر هستند.
- کنترل احساسات: به برنامه خود پایبند باشید و از فومو (FOMO) اجتناب کنید.
- تنوع بخشیدن: تمام سرمایه خود را در یک معامله شورت اسکوییز قرار ندهید.
بیشتر بخوانید: معاملات مارجین (Margin Trading) در ارزهای دیجیتال چیست؟
مثال واقعی از شورت اسکوییز در بازار ارزهای دیجیتال
شورت اسکوییز در بازار ارزهای دیجیتال به‌ویژه در مورد بیت کوین نیز دیده می‌شود. در ژانویه ۲۰۲۱، قیمت بیت کوین به‌طور ناگهانی از حدود ۳۰,۰۰۰ دلار به بیش از ۴۰,۰۰۰ دلار افزایش یافت. یکی از عوامل مهمی که به افزایش قیمت بیت کوین در آن زمان کمک کرد، علاوه‌بر عواملی از جمله افزایش تقاضا از سوی سرمایه‌گذاران خرد و افزایش پذیرش بیت کوین توسط شرکت‌ها و مؤسسات مالی، شورت اسکوییز بود.
در آن زمان، تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران به‌طور استراتژیک با باز کردن پوزیشن شورت برروی بیت کوین در انتظار کاهش قیمت بودند. بااین‌حال، افزایش تقاضا از سوی سرمایه‌گذاران خرد و مؤسسات مالی، باعث شد قیمت بیت کوین بهسرعت افزایش یابد.
فروشندگان استقراضی نیز که در پوزیشن شورت قرار داشتند، مجبور شدند برای جلوگیری از ضرر بیشتر، بیت کوین خود را با قیمت بالاتری خریداری کنند. این امر باعث افزایش بیشتر قیمت بیت کوین و تشدید شورت اسکوییز شد.
درنهایت، قیمت بیت کوین در ژانویه ۲۰۲۱ به بیش از ۴۰,۰۰۰ دلار رسید. این افزایش قیمت، سودهای قابل‌توجهی را برای سرمایه‌گذارانی که در پوزیشن خرید قرار داشتند، به همراه داشت.
بیشتر بخوانید: سرمایه‌گذاری در اولین ETF شورت بیت کوین بیش از ۳۰۰ درصد رشد داشته است
در اوایل سال ۲۰۱۹ نیز قیمت بیت کوین پس از یک کاهش شدید، در محدوده‌ای ثابت قرار داشت. این وضعیت نشان‌دهنده احساسات منفی در بازار بود؛ زیرا بسیاری از سرمایه‌گذاران به‌دنبال فروش استقراضی بودند و انتظار داشتند قیمت بیت کوین همچنان کاهش یابد.
پس از آن، قیمت بیت کوین به‌طور ناگهانی افزایش یافت و تا یک سال بعد، به سطح قیمت قبلی خود بازنگشت. این نوسان قیمت ناگهانی احتمالاً به‌دلیل جبران پوزیشن‌های فروش استقراضی و شورت اسکوییز بود.
ریسک‌های معامله در شورت اسکوییز
شورت اسکوییز در عین حالی‌که می‌تواند سودهای قابل‌توجهی را برای معامله‌گران همراه داشته باشد؛ همچنین می‌تواند ریسک‌های زیادی را نیز برای آنها به همراه داشته باشد. در ادامه به مرور برخی از این ریسک‌ها می‌پردازیم:
- نوسانات شدید قیمت: شورت اسکوییز می‌تواند منجر به نوسانات شدید قیمت شود. این نوسانات می‌تواند برای معامله‌گرانی که در پوزیشن خرید یا فروش قرار دارند، خطرناک باشد.
- عدم‌اطمینان از جهت حرکت قیمت: در طول یک شورت اسکوییز، جهت حرکت قیمت می‌تواند بسیار غیرقابل‌پیش‌بینی باشد. این امر می‌تواند منجر به ضررهای قابل‌توجهی برای معامله‌گران شود.
- عدم مدیریت ریسک: عدم مدیریت ریسک می‌تواند در طول یک شورت اسکوییز منجر به ضررهای سنگین شود. معامله‌گران باید از حجم پوزیشن‌های معاملاتی خود آگاه باشند و از دستورات حد ضرر (Stop-Loss) برای مدیریت ریسک استفاده کنند.
در ادامه چند نکته کاربردی برای کاهش ریسک‌های معاملات شورت اسکوییز را مرور می‌کنیم.
- فقط با سرمایه‌ای که می‌توانید از دست بدهید، معامله کنید.
- از حجم پوزیشن‌های خود آگاه باشید.
- از حد ضرر (Stop-Loss) برای مدیریت ریسک استفاده کنید.
- از تحلیل تکنیکال و بنیادی برای شناسایی فرصت‌های معاملاتی استفاده کنید.
- از اخبار و رویدادهای مرتبط با بازار مطلع باشید.
شورت اسکوییز می‌تواند یک فرصت معاملاتی سودآور باشد، اما معامله‌گران باید از ریسک‌های آن آگاه باشند و برای کاهش این ریسک‌ها، اقدامات لازم را انجام دهند.
بیشتر بخوانید: راهنمای معاملات مارجین (مارجین تریدینگ) برای بیت‌کوین
خیر. این اتفاق می‌تواند در همه بازارهای مالی از جمله بازار سهام مشاهده شود.
در بحران مالی سال ۲۰۰۸، شرکت پورشه که یکی از سهام‌داران اصلی فولکس واگن است، سهام خود را در این شرکت به ۷۵درصد افزایش داد. این افزایش ناگهانی به فروشندگان استقراضی یادآوری کرد که همه آنها نمی‌توانند پوزیشن‌های خود را کاور کنند و برخی از آنها به خریداری سهامی که فروخته بودند روی آوردند که قیمت هر سهم پورشه را به ۹۹۹دلار افزایش داد.
در چنین شرایطی، سرمایه‌گذارانی که پوزیشن شورت (موقعیت فروش) دارند متحمل ضرر شده و آن‌هایی که پوزیشن لانگ (موقعیت خرید) دارند سود می‌برند.
جمع‌بندی
شورت اسکوییز پدیده‌ای قدرتمند در بازارهای مالی است که باید با دقت مورد توجه قرار گیرد. معامله‌گرانی که در سمت اشتباه آن قرار می‌گیرند، می‌توانند ضررهای سنگینی متحمل شوند. بااین‌حال، اگر بتوانید از آن به نفع خود استفاده کنید، فرصت‌های سودآوری مناسبی را می‌تواند ایجاد کند.
هیچ تضمینی وجود ندارد که یک سهام، ارز دیجیتال یا هر نوع دارایی دیگر با شورت اسکوییز مواجه شود. از سوی دیگر برخی از علائم و شاخص‌هایی وجود دارند که می‌توانید از آنها برای شناسایی دارایی‌هایی که احتمال وقوع شورت اسکوییز در آنها زیاد است استفاده کنید. از جمله این علائم و شاخص‌ها نرخ بهره فروش استقراضی بالا، شاخص قدرت نسبی (RSI) زیر ۳۰ و حجم معاملات بالا است.
اما به یاد داشته باشید که استفاده از مزایای شورت اسکوییز نیاز به پشتکار، صبر و تحقیق زیاد دارد! شورت اسکوییز پدیده‌ای پیچیده و پر ریسک است، که معامله‌گری براساس آن برای افراد تازه کار مناسب نیست. بااین‌حال، با آموزش، تحقیق، تلاش زیاد و کسب تجربه کافی می‌توانید سودهای زیادی از آن کسب کنید.
در ضمن اگر تجربه موفق یا ناموفق از سودگرفتن یا ضررکردن از شورت اسکوییز دارید، برای ما بنویسید.
